Ograniczamy wpływ na środowisko
Jednym z filarów naszego strategicznego podejścia do zrównoważonego rozwoju jest odpowiedzialność za stan środowiska naturalnego. Wpływ LOTOSU na środowisko jest wpisany w specyfikę naszej działalności. Dlatego dążenie do jego maksymalnego ograniczania to jeden z najważniejszych dla nas celów w tym obszarze.
Staramy się na bieżąco monitorować i analizować zakres naszego oddziaływania. Z uwagi na dużą różnorodność segmentów rynku, w których prowadzimy działalność, wpływamy na różne komponenty ekosystemu. W obszarze produkcji nasz wpływ związany jest przede wszystkim z emisją zanieczyszczeń do powietrza, którą rok do roku staramy się ograniczać. Z kolei w obszarze wydobywczym staramy się racjonalnie zarządzać kwestią odpadów wydobywczych oraz gospodarką wodno-ściekową.
Ze względu na skalę naszej działalności równie ważnym aspektem środowiskowym jest dla nas kwestia zużywanej przez Grupę energii. Staramy się odpowiedzialnie zarządzać jej zużyciem w całym łańcuchu wartości. Robimy to poprzez dbałość o racjonalne jej wykorzystanie, utrzymanie dobrego stanu technicznego urządzeń oraz podejmowanie efektywnych działań inwestycyjnych.
Chcąc działać efektywniej w obszarze ochrony środowiska, w czerwcu 2017 roku przystąpiliśmy do partnerstwa na rzecz realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju 2030 ONZ (SDGs). Tym samym zobligowaliśmy się do podejmowania działań, które będą przyczyniać się m.in. do ochrony planety, życia podwodnego i życia na ziemi. Już teraz staramy się realizować je na każdym etapie naszej działalności biznesowej oraz bierzemy pod uwagę tworzenie nowych programów na rzecz ochrony środowiska.
Przestrzegamy wysokich standardów
Naczelną wartością odpowiedzialności Grupy Kapitałowej LOTOS wobec środowiska naturalnego jest czystość, rozumiana jako zobowiązanie do przestrzegania najwyższych standardów środowiskowych i ekologicznych. Wiąże się ona z naszą polityką środowiskową, która jest ukierunkowana na czystą produkcję. W Polityce Zintegrowanego Systemu Zarządzania zobowiązaliśmy się do „ochrony środowiska, w tym minimalizowania szkodliwego oddziaływania na środowisko oraz budowania świadomości ekologicznej wśród pracowników i kontrahentów”. Nieustająco dążymy do zmniejszania zużycia materiałów i surowców, ograniczania emisji zanieczyszczeń, efektywnego zagospodarowania odpadów, pełnego oczyszczania ścieków, a także bezpieczeństwa w zakresie prowadzenia procesów przemysłowych w taki sposób, aby skutecznie zapobiegać awariom.
Jako członek społeczności United Nations Global Compact deklarujemy, iż w swojej polityce środowiskowej postępujemy zgodnie z zasadami:
- Prewencyjnego podejścia do środowiska naturalnego,
- Podejmowania inicjatyw mających na celu promowanie postaw odpowiedzialności ekologicznej,
- Stosowania i rozpowszechniania przyjaznych środowisku technologii.
Poprzez sprawne zarządzanie ochroną środowiska staramy się, by wszystkie spółki Grupy Kapitałowej LOTOS dotrzymały warunków udzielonych im pozwoleń środowiskowych.
W obszarze ograniczania zużycia energii podejmujemy liczne działania proefektywnościowe. Identyfikujemy potencjał oszczędnościowy i miejsca, w których podjęcie działań organizacyjnych, remontowych czy inwestycyjnych przyniesie najlepsze efekty energetyczne i ekonomiczne. Poprzez bieżącą działalność we wszystkich wyżej wymienionych płaszczyznach funkcjonowania organizacji od szeregu lat wdrażamy inicjatywy przynoszące wymierne korzyści energetyczne. W 2017 roku prowadziliśmy dalsze prace przygotowawcze do dostosowania dwóch spółek naszej Grupy (Grupa LOTOS S.A. i LOTOS Asfalt) do tzw. konkluzji BAT dla sektora rafineryjnego, które zaczną obowiązywać od października 2018 roku. Konkluzje BAT to unijny standard, określający katalog najlepszych możliwych do wprowadzenia technik i technologii w każdym z procesów przebiegających w rafinerii, które ograniczą oddziaływanie danego zakładu na środowisko. Obowiązek stosowania tych rozwiązań połączony jest z obowiązkiem dotrzymywania rygorystycznych parametrów emisyjnych, takich jak stężenia zanieczyszczeń w gazach odlotowych i ściekach. Instalacje wspomnianych spółek są w znacznej większości przypadków przystosowane do nowych wymagań, jednak dostosowania ciągle wymagają dwa obszary.
Pierwszy z nich to obowiązek rozszerzenia sposobu monitorowania emisji zanieczyszczeń do powietrza z instalacji rafineryjnych Grupy LOTOS. Do tej pory prawo krajowe wymagało od rafinerii przeprowadzania pomiarów emisji z emitorów dwa razy w roku – w okresie letnim i zimowym. Pomiary te dotyczyły czterech podstawowych zanieczyszczeń energetycznych: dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOx), tlenku węgla (CO) i pyłu zawieszonego (PM). Tymczasem nowe wymagania prawne zobowiązują gdańską rafinerię do wprowadzenia pomiarów ciągłych emisji SO2, NOx, CO i PM na dwóch emitorach technologicznych; wprowadzenia pomiarów ciągłych emisji SO2 na emitorach odprowadzających spaliny z instalacji Clausa oraz do zainstalowania stanowisk pomiarowych do pomiarów okresowych emisji polichlorowanych dwubenzodioksyn i furanów (PCDD/F) na wylotach z dwóch instalacji reformingu.
Drugim obszarem regulowanym przez konkluzje BAT i wymagającym wdrożenia w rafinerii Grupy LOTOS i LOTOS Asfalt jest program wykrywania i usuwania nieszczelności w obrębie instalacji produkcyjnych, tzw. program LDAR (ang. Leak Detection and Repair Programme). Mają nim być objęte wszystkie elementy instalacji rafineryjnych, w których w wyniku eksploatacji mogą powstać nieszczelności, a w szczególności pomp, zaworów ręcznych i automatycznych, zasuw, kołnierzy itd. Istota programu polega na takiej kontroli wspomnianych przyrządów, aby umożliwić możliwie najszybsze wykrycie i usunięcie powstałych w nich nieszczelności, przy jednoczesnym zapewnieniu możliwie największej efektywności kosztowej takich działań. Największym wyzwaniem w tworzeniu tego typu programu jest inwentaryzacja wszystkich elementów instalacji, w których potencjalnie mogą wystąpić nieszczelności i organizacja zebranych informacji w informatycznych bazach danych. Szacuje się, że w gdańskiej rafinerii Grupy LOTOS i LOTOS Asfalt takich urządzeń jest ponad 100 000. Z oczywistych powodów uznano również, że wymóg monitorowania emisji niezorganizowanej, który opisano wyżej, realizowany będzie w ramach programu LDAR.
Czujemy się odpowiedzialni za naszą działalność, w przypadku jakichkolwiek skarg związanych z naszym oddziaływaniem na środowisko, staramy się zrozumieć ich powód i w razie potrzeby wyeliminować przyczynę. W ubiegłym roku wpłynęły do nas 4 skargi formalne. Wszystkie z nich dotyczyły dyskomfortu sąsiadów rafinerii związanego z odorami lub hałasem i zostały w szybkim trybie wyjaśnione.
W 2017 roku wypłaciliśmy również nałożoną na nas karę środowiskową, związaną z przekroczeniami wartości dopuszczalnych dla natężenia hałasu na jednej z naszej stacji paliw (podlegającej spółce LOTOS Paliwa). Decyzją Śląskiego WIOŚ postanowiono o wliczeniu kary w poczet inwestycji budowy ekranu akustycznego obok stacji.
Inwestujemy w ochronę środowiska
Od lat prowadzimy działania, których celem jest aktywne zmniejszanie naszego oddziaływania na środowisko. W 2017 roku łączna wielkość wydatków przeznaczonych na ochronę środowiskowa to ponad 96,1 mln zł.
Wydatki przeznaczane przez Grupę Kapitałową LOTOS na ochronę środowiska
- 69,5 mln zł – koszty i nakłady inwestycyjne przeznaczone przez spółki Grupy Kapitałowej LOTOS na zapobieganie szkodom i zarządzanie ochroną środowiska.
- 26,5 mln zł – koszty utylizacji odpadów, redukcji emisji oraz remediacji.
Edukujemy ekologicznie
Nasze kompetencje w zakresie ekologii realizujemy przede wszystkim w obszarze ochrony bioróżnorodności Morza Bałtyckiego, z uwagi na nadmorskie położenie naszej rafinerii oraz w odniesieniu do cennych przyrodniczo terenów znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie Spółki.
Program „LOTOS pomaga bałtyckiej przyrodzie”
Od 2009 r. współpracujemy z Fundacją Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego i Stacją Morską Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego w Helu, realizując program „LOTOS pomaga bałtyckiej przyrodzie”. Wspólne działania mają pomóc zahamować proces wymierania najbardziej zagrożonych gatunków fauny morskiej, żyjącej w Morzu Bałtyckim, przede wszystkim morświna zwanego bałtyckim kuzynem delfina, którego liczbę szacuje się obecnie na 100 sztuk, oraz foki szarej. Nasz pozytywny wpływ na środowisko staramy się zwiększać współpracując z ekspertami w dziedzinie ochrony środowiska, czynnej ochrony przyrody oraz edukacji ekologicznej.
Partner główny „Programu Bałtyk” UN Global Compact
Od 2015 roku jesteśmy głównym partnerem „Programu Bałtyk” UN Global Compact, którego celem jest zadbanie o zrównoważony rozwój tego jednego z najbardziej obciążonych transportowo akwenów morskich na świecie.
Stawiamy na edukację pracowników
W LOTOS dbamy również o edukację pracowników w zakresie ochrony środowiska. Wykorzystujemy komunikację wewnętrzną do przybliżania naszym zespołom problematyki ochrony środowiska i związanych z nią działań indywidualnych, zakładowych, regionalnych oraz globalnych i dążymy do kształtowania pożądanych postaw proekologicznych pracowników.
Minimalizujemy emisje zanieczyszczeń
Najistotniejszym źródłem wpływu na środowisko wynikającym z naszej działalności jest emisja gazów do atmosfery. Stąd też przywiązujemy wielką wagę do tego, aby procesy powodujące emisję zanieczyszczeń do powietrza przeprowadzane były w oparciu o najlepsze dostępne techniki i praktyki, minimalizujące oddziaływanie zakładu w tym zakresie.
Istotnie zmniejszyliśmy wpływ na środowisko naszej rafinerii. Udało się nam to osiągnąć dzięki szeregowi konsekwentnie realizowanych przedsięwzięć inwestycyjnych i organizacyjnych (tj. Projekt EFRA czy program wykrywania i usuwania nieszczelności w obrębie instalacji produkcyjnych).
W 2017 roku spółki Grupy Kapitałowej LOTOS nie emitowały substancji zubożających warstwę ozonową.
Zmniejszamy emisyjność rafinerii
Jednym z istotnych działań, jakie podjęliśmy na rzecz ochrony środowiska w 2017 roku, była kontynuacja inwestycji doprowadzenia do naszej rafinerii w Gdańsku gazu ziemnego, który jest najczystszym paliwem kopalnianym. Jego spalanie prowadzi do istotnie mniejszej emisji tlenków siarki i pyłu, niż ma to miejsce w przypadku ciężkiego oleju opałowego. W 2017 roku piece w rafinerii zasilane były jedynie gazem opałowym, co istotnie wpłynęło na obniżenie emisji do powietrza – zwłaszcza w zakresie tlenków siarki i pyłu. W ten sam sposób od lat zasilamy również elektrociepłownię Grupy LOTOS.
Dzięki zastosowaniu gazu ziemnego, jako głównego paliwa w zakładowej elektrociepłowni oraz surowca do produkcji wodoru, a także innym inwestycjom zmniejszającym energochłonność, utrzymaliśmy na stałym, niskim poziomie nie tylko emisję zanieczyszczeń do powietrza, ale również emisyjność – emisję odniesioną do CWT (ang. Complexity Weighted Tonne). Współczynnik emisyjności dwutlenku węgla przez spółkę utrzymywany jest na poziomie najbardziej efektywnych emisyjnie rafinerii w Europie. Średni współczynnik emisyjności, z uwzględnieniem remontu, w 2017 roku wyniósł 30,3 kg CO2/CWT, przy emisji CO2 na poziomie 1,8 mln Mg.
Rafineria – wpływ decyzji na środowisko
W 2017 roku w gdańskiej rafinerii wykonaliśmy kompleksowe czyszczenia i niezbędne naprawy i/lub wymiany urządzeń w ramach tzw. postoju remontowego. Przed przystąpieniem do tego procesu przeanalizowaliśmy wszystkie możliwe aspekty wpływu prowadzonych prac remontowych na środowisko. Zidentyfikowane na tym etapie zagrożenia pozwoliły nam podjąć odpowiednie działania, takie jak mycie powierzchni dróg czy ustawianie namiotów ograniczających pylenie.
Postój remontowy wpłynął na środowisko w dwojaki sposób. Z jednej strony, skutkował mniejszymi – wynikającymi z miesięcznego postoju instalacji – rocznymi emisjami CO2 i zanieczyszczeń energetycznych do powietrza, ale z drugiej spowodował wytworzenie znacznie większych, niż zwykle, ilości odpadów z prac konserwacyjnych.
Oszczędzamy energię
Działamy w sposób systemowy, gdzie podstawowym celem jest optymalizacja zużycia energii. Na bieżąco monitorujemy efektywność energetyczną instalacji i realizowanych przez nie procesów cząstkowych. Analizujemy poszczególne obszary i uczestniczymy w zadaniach, które mają na celu obniżenie zużycia energii. Dzięki strategicznemu podejściu do zarządzania zużyciem energii jesteśmy jedną z najbardziej efektywnych energetycznie rafinerii w Europie.
W 2017 roku poprzez różnorakie inicjatywy operacyjne zmniejszyliśmy całkowite zużycie energii w organizacji o 7,7% względem roku poprzedniego.
Usprawniamy produkcję i wydobycie
Naszą działalność produkcyjną i wydobywczą prowadzimy zgodnie z najostrzejszymi wymogami ochrony środowiska. Wytwarzamy wysokiej jakości produkty, o możliwie najmniejszej uciążliwości dla środowiska, oraz dbamy o minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko już na etapie ich powstawania. W naszych planach rozwojowych bierzemy pod uwagę innowacyjne projekty technologiczne, które przewidują racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych. Istotnym projektem zarządzania środowiskowego w 2017 roku w Grupie Kapitałowej LOTOS jest realizacja inwestycji EFRA, dzięki której pogłębiony zostanie przerób ropy. W jej efekcie grupa zaprzestanie produkcji wysokosiarkowego oleju opałowego. Zamiast tego wytworzy dodatkowo ok. 900 tys. ton paliw motorowych oraz koks.
Ropa rosyjska REBCO (Russian Export Blend Crude Oil) stanowiła 78% całości zakupów. Pozostałą część surowca stanowiły ropy naftowe importowane z innych kierunków, w tym około 201 tys. ton ropy dostarczonej przez Grupę Kapitałową LOTOS Petrobaltic. Dobór rop naftowych do przerobu oparty był na procesie optymalizacji produkcji, by wykorzystać nadarzające się okazje na zwiększenie marży przerobowej rafinerii.
Z zasobów wody korzystamy w oparciu o posiadane pozwolenia wodnoprawne i zintegrowane. Analizy wpływu poboru wody na środowisko potwierdzają, że nasza działalność nie wpływa w sposób istotny na funkcjonowanie obszarów chronionych i cennych przyrodniczo, a pobierana ilość wody utrzymywana jest dużo poniżej dopuszczalnych wielkości.
W 2017 roku ponad 25% pobieranej przez nas wody było ponownie przetwarzane lub poddawane recyklingowi
W 2017 r. nie odnotowaliśmy także żadnych istotnych wycieków w Grupie Kapitałowej LOTOS. Niemniej, każdy z zakładów produkcyjnych Grupy jest właściwie przygotowany na taką ewentualność. Na ich terenie obowiązuje szereg procedur, których celem jest skuteczne zapobieganie wyciekom i odpowiednie reagowanie na nie. Służy temu też Ratownictwo Chemiczne, specjalistyczny zespół funkcjonujący w naszej firmie. Ewentualne odpady powstałe w wyniku wycieku (np. gleby zanieczyszczone substancjami ropopochodnymi) przekazywane są wyspecjalizowanym firmom, które zajmują się ich zagospodarowaniem zgodnym z prawem.
Nasze wyniki za 2017 rok potwierdzają efektywność systemu gospodarki wodno-ściekowej Grupy Kapitałowej LOTOS, o czym świadczą średnie roczne wartości wszystkich (z wyłączeniem boru) wskaźników jakości ścieków, które wynosiły mniej niż 50% wartości dopuszczalnych.
W 2017 roku spółki z segmentu wydobywczego nie wytworzyły zwiercin.
Preferujemy najbardziej korzystne dla środowiska metody zagospodarowania odpadu, takie jak recykling i odzysk, natomiast wyraźnie ograniczamy metody mniej ekologiczne, takie jak spalanie bez odzysku energii, składowanie i inne formy utylizacji.
Dlatego w obszarze postępowania z odpadami dążymy do tego, aby możliwie największa ich część była przekazywana odbiorcom zewnętrznym, którzy poddadzą je procesom odzysku lub recyklingu. Aż 18 624 ton (89,9%) odpadów przekazanych przez nas w 2017 roku odbiorcom zewnętrznym poddanych zostało przez nich procesom odzysku lub recyklingu.
Odpowiedzialnie dobieramy kontrahentów
Odpowiedzialności środowiskowej wymagamy od siebie, ale oczekujemy jej również od naszych kontrahentów. Prowadzimy politykę weryfikacji firm w zakresie odpowiednich zezwoleń dot. ochrony środowiska, a w ramach zawieranych umów zobowiązujemy je do prowadzenia działalności w zgodzie z wymaganiami prawnymi dotyczącymi ochrony środowiska, takimi jak na przykład gospodarka odpadami czy wnoszenie stosownych opłat za korzystanie ze środowiska.
Poszukując zewnętrznych dostawców do zadań, które są bezpośrednio związane z oddziaływaniem na środowisko, w uzasadnionych przypadkach poddajemy ich dodatkowemu kryterium środowiskowemu. W 2017 roku 6 z 1852 naszych nowych dostawców było zobligowanych do spełnienia tego typu dodatkowych wymagań.
