Grupa Kapitałowa LOTOS jest aktywnym uczestnikiem rynku paliwowego, na który wpływa poprzez swoją działalność, jak również sama na bieżąco reaguje na zmiany zachodzące w branży. Dlatego w ramach określania strategicznych kierunków rozwoju LOTOS uwzględnia prognozy i megatrendy, które oddziałują na jej biznes.
W 2017 roku wzrost gospodarki światowej o 3,7% oraz zmiany demograficzne na świecie wpłynęły pozytywnie na wyniki światowego sektora paliwowego. Według specjalistów rynku paliw również prognozy na kolejne lata dla branży paliwowej rysują się optymistycznie.
Rynek ropy w 2017 roku
Wzrost liczby ludności na świecie (do 7,55 mld) oraz dobra kondycja światowej gospodarki w 2017 roku wpłynęły na wzrost zapotrzebowania na ropę naftową. Średnio, na podstawie dostępnych opracowań ekonomicznych, wyniosło ono w 2017 roku 97, 9 mb/d. Jest to około 1,5% więcej niż w roku 2016.
W 2017 roku pierwszy raz od ponad 2 lat globalny popyt przekroczył globalną podaż ropy naftowej. Na przestrzeni ostatnich 4 lat wzrastała konsumpcja ropy naftowej w USA, Europie, Chinach i Indiach, czyli regionach i krajach odpowiedzialnych za ponad połowę globalnego popytu na ropę naftową. Wzrósł nie tylko popyt, ale również ceny ropy: pod koniec 2017 roku cena ropy Brent Dated wynosiła 66 $/bbl, co było trzyletnim maksimum. Średniorocznie notowania tego surowca wzrosły do 54,2 $/bbl i były o 11 $/bbl wyższe niż rok wcześniej. Średnia cena gazu ziemnego była na poziomie 32 $/boe, co oznacza wzrost o blisko 25% w stosunku do średnich cen zanotowanych w roku 2016.
Równolegle, na przestrzeni ostatnich 4 lat branża wydobywcza dokonała znaczących optymalizacji po stronie kosztowej w zakresie m.in.: kosztów wierceń i usług offshore, bezpośrednich kosztów wydobycia (ang. lifting costs), kosztów zagospodarowania nowych złóż (standaryzacja rozwiązań technicznych, postęp technologiczny, udoskonalone procesy kontraktacji i zakupów produktów i usług offshore) – zanotowany średni spadek kosztów operacyjnych o ponad 40% w stosunku do roku 2013.
Wyzwania i globalne prognozy na przyszłość
Po serii wzrostów w pierwszym i drugim kwartale 2018 roku, ekonomiści przewidują, że ceny ropy naftowej w drugiej połowie 2018 roku stopniowo wrócą do przedziału 40 – 70 $/bbl. Producenci obniżyli koszty wydobycia surowca stosując nowe technologie, modele współpracy oraz innowacje. Dzięki temu, pomimo spadku wycen złóż, sektor pozostaje atrakcyjny dla inwestorów.
Branża w najbliższej przyszłości stanie przed wyzwaniami związanymi z wprowadzaniem nowych regulacji. Na wyniki działalności poszukiwawczo-wydobywczej mogą mieć wpływ następujące czynniki legislacyjne: zmiany regulacji podatkowych dotyczących wydobycia węglowodorów; zmiany przepisów dotyczących ochrony środowiska naturalnego, w tym wprowadzenie bardziej rygorystycznych regulacji i/lub wzrost wysokości obowiązkowych zabezpieczeń na poczet ryzyka spowodowania szkód w środowisku naturalnym; zmiany w systemie koncesjonowania oraz warunków i trybu przydzielania nowych pozwoleń na poszukiwanie i wydobywanie węglowodorów.
Zmiany regulacyjne i spełnianie nowych wymogów oraz wynikających z nich coraz bardziej rygorystycznych norm może się wiązać z koniecznością poniesienia dodatkowych nakładów kapitałowych i/lub kosztów operacyjnych.
Najważniejszym wyzwaniem dla podmiotów funkcjonujących na rynku paliw płynnych był przede wszystkim znaczny rozmiar szarej strefy.
Wprowadzenie w życie trzech pakietów legislacyjnych: paliwowego, energetycznego i transportowego, wyposażyło instytucje państwa w efektywne narzędzia walki z szarą strefą na rynku paliw.
Pakiet paliwowy, uszczelniający luki w podatku VAT, oraz pakiet energetyczny, który umożliwił wzmocnienie mechanizmów kontroli całego łańcucha wartości poprzez m.in. ustanowienie nowego rodzaju koncesji, weszły w życie w 2016 r. W roku 2017 został przyjęty pakiet transportowy, wyposażający instytucje państwowe w kolejne narzędzia, przy pomocy których mogą one zwalczać szarą i czarną strefę na rynku paliw. Ustawa wdrożyła od 18 kwietnia ubiegłego roku system SENT, który umożliwia dokładne monitorowanie transportu tzw. towarów wrażliwych, w tym paliw.
Dzięki wdrożeniu tych pozytywnych zmian, możliwe stało się skierowanie wysiłków na rzecz realizacji innego flagowego postulatu branży, czyli opracowania projektu prawa naftowego, które kompleksowo uregulowałoby działalność tego ważnego sektora polskiej gospodarki
Zgodnie z danymi międzynarodowej agencji rynku energii – JBC Energy – globalny popyt na produkty rafineryjne utrzyma trend wzrostowy. Kontynuacja rozwoju gospodarek krajów Europy Środkowo-Wschodniej implikuje dalszy wzrost zużycia paliw, dążący do poziomu Europy Zachodniej. Z punktu widzenia producentów paliw, to właśnie rynek Europy Środkowo-Wschodniej, jako wciąż rosnący, jest najbardziej perspektywiczny w kolejnych latach. Stymulująco na popyt na produkty naftowe działać będzie także oczekiwana poprawa sytuacji gospodarczej zarówno w Polsce, jak i w regionie (wzrost PKB, spadek bezrobocia, wzrost siły nabywczej gospodarstw domowych).
Na sytuację w sektorze wpływać będą ogólne czynniki makroekonomiczne (np. ryzyko trwałe niższego wzrostu gospodarczego Chin; wahania kursu dolara względem innych walut; tempo poprawy gospodarczej w strefie euro) oraz rozwój sytuacji geopolitycznej (np. sankcje nałożone na Iran, konflikt w Syrii, napięcia na linii Irak – Iran, sytuacja w Afryce Północnej). Źródłem podstawowych zagrożeń w segmencie produkcji i handlu będzie zwiększająca się konkurencja ze strony rafinerii z Bliskiego Wschodu. Należy oczekiwać, że głównym europejskim kierunkiem zbytu dla tych rafinerii będzie obszar śródziemnomorski, jednak oddziaływać będzie to na łączny bilans paliwowy Europy.
Ponadto zagrożeniem będzie możliwy spadek i niski poziom cracków produktowych, szczególnie dla średnich destylatów (tj. lekkiego oleju opałowego i napędowego). Szansą może być natomiast wysoki popyt na paliwa ze strony klientów indywidualnych. Wzrost konsumpcji benzyn przez klientów detalicznych może być wspierany przez korzystny poziom cen (będących pochodną niskich, stabilnych cen surowca, wyrażonych w dolarze, i słabnącego kursu polskiej złotówki względem waluty amerykańskiej). Szansą może być także potencjalne zamknięcie mniejszych i przestarzałych technologicznie rafinerii, przeprowadzone w wyniku optymalizacji aktywów przez europejskie koncerny paliwowe.
